رجب طیب اردوغان نخست وزیر دولت ترکیه که بامداد چهارشنبه وارد تهران شده بود، روز گذشته تهران را به مقصد استانبول ترک کرد و در طول مسیر پرواز با تعدادی از خبرنگاران که به همراه خود از کشورش به ایران آورده بود، بخش‌هایی از نتایج سفر و گفت‌وگوهایش با مقام‌های ارشد کشورمان و دیدگاه‌های خود در این زمینه را در میان گذاشت.
 

به گزارش رجانیوز، بر اساس خبری که روزنامه "زمان" پرتیراژترین روزنامه ترکیه از گفت‌وگوی هواپیمایی اردوغان با برخی از خبرنگاران منتشر کرده است، وی اظهار داشته که راه حل پایان دادن به مناقشه میان دولت سوریه و مخالفان، برگزاری انتخابات آزاد است. وی در این زمینه خاطرنشان کرده است که با محمود احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور ایران نیز در این مورد گفت‌وگو کرده و به باور وی،‌ رویکرد ما (ترکیه) نسبت به سوریه با هم متفاوت نیست، او (احمدی‌نژاد) نیز خواهان پایان یافتن کشتارها است.

وی همان‌طور که در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه دو سیما گفته بود، دراین گفت‌وگوی غیررسمی با خبرنگاران نیز تأکید کرده است که صندوق‌های رأی باید در زمان و شرایط مناسب مقابل مردم قرار بگیرد و آن‌ها هرکس را که خواستند، در رأس حکومت قرار بگیرد و همه نیز نتایج را می‌پذیرند، اگرچه آن شخصی که مردم می‌خواهند، بشار اسد باشد.

نخست وزیر ترکیه ادعا کرده است که ایران ممکن است بتواند بشار اسد را متقاعد کند که انتخابات را شش ماه دیگر برگزار کند و ترکیه نیز می‌تواند با اپوزیسیون صحبت کند.

اردوغان ادامه داد: انتخابات باید منصفانه، شفاف و با نظارت بین المللی باشد و اگر لازم باشد، نهادهای بین المللی و کشورهای منطقه نیز بتوانند ناظران ارسال کنند. اگر اسد رویکرد مثبت نشان بدهد، ما با صبر و حوصله منتظر می‌مانیم، اما کشتارها باید در اسرع وقت متوقف شود.

نخست وزیر همچنین با بیان اینکه به حل و فصل موضوع سوریه در آینده نزدیک  خوش‌بین است، بر دو مسئله‌ی برگزاری انتخابات و اینکه برای جلوگیری از مداخله خارجی اجماع وجود دارد، تأکید کرد. او همچنین افزود که نباید اتفاق لیبی تکرار شود و گفت: هیچ‌گونه مداخله نظامی در سوریه نباید بدون قطعنامه سازمان ملل متحد باشد.

او یادآوری کرد که امریکا، سازمان ملل متحد، روسیه و ایران بازیگران مهمی در این روند هستند و نظر روسیه نیز مشابه ایران در مورد چشم انداز انتخابات در سوریه مثبت بود. همچنین امریکا نیز  علاقه ای به مداخله در سوریه ندارد.

اردوغان در مورد روابط دو جانبه بین ایران و ترکیه نیز گفت: حجم تجارت ما 16 میلیارد دلار است که اگر تحریم های بین المللی نبود، این عدد، اکنون 20 میلیارد دلار بود. با این حال، ما می توانیم شکاف تجاری را با ایران پر کنیم و به فکر استفاده از مدل موافقت‌نامه‌های تجارت ترجیحی هستیم که بر مبنای آن، ایران برخی از محصولات را از ترکیه خریداری کند و وزرای انرژی دو کشور نیز در حال کار کردن بر روی یک راه حل برای قیمت گاز طبیعی و نفت هستند.

نخست وزیر ترکیه همچنین نکاتی را در مورد مذاکرات خود با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در مورد برنامه هسته ای ایران عنوان کرد و گفت: آیت‌الله خامنه‌ای می گوید که دین ما اجازه استفاده از سلاح های کشتار جمعی را نمی دهد. همچنین سلاح های هسته ای بیش از اینکه به عنوان یک عامل بازدارنده خوب کار کنند، هزینه دارند. اسرائیل 250 -300 کلاهک هسته ای دارد اما هرگز در مورد آن بحث نشده است. ایران می گوید برنامه‌ی هسته‌اش، تسلیحاتی نخواهد بود. ما نمی دانیم، تنها خدا می داند. آیت‌الله خامنه ای فرد محترمی است که بر مسائل جهان اشراف دارد و این نظر او در مورد سلاح هسته‌ای است. احمدی نژاد نیز می گوید که تنها دغدغه کشورش، انرژی است.

اردوغان همچنین گفت که حمله احتمالی اسرائیل به ایران، نتایج فاجعه باری خواهد داشت، مشابه جنگ امریکا با عراق. اسرائیل نباید به ایران حمله کند.

بر اساس گفته‌های نخست وزیر ترکیه در دیدارهای رسمی خود در ایران و همچنین اظهارات او در بازگشت به ترکیه، به نظر می‌رسد که موضع ترکیه در قبال سوریه به‌دلیل برخورد کردن به دیوار سفت مقاومت بشار اسد و حمایت محور مقاومت (ایران و حزب الله) و برخی کشورهای مهم دیگر مانند روسیه و چین تعدیل شده و در شرایطی که دولت ترکیه پیش از این با صراحت خواستار کناره‌گیری اسد و سقوط نظام سیاسی سوریه شده بود و برای محقق شدن این برنامه با بازی کردن در پازل امریکا،‌ همه‌گونه حمایتی از معارضان اسد می‌کرد، اکنون به این نتیجه رسیده است که ادامه‌ی این بازی تنها به وجهه‌ی ترکیه در نزد کشورهای و ملت‌های مستقل لطمه وارد خواهد کرد و دیوار سفت سوریه، نیروهایی را که در ظرف این یک‌سال برای فروریختن آن وارد شد، اکنون بر اساس قانون عمل و عکس العمل به طرف‌های وارد کننده فشارها بازمی‌گرداند.

در عین حال، ترکیه از توهم میانجی‌گری مطلق نیز تا حدودی خارج شده و از ایران می‌خواهد که بشار اسد را برای برگزاری انتخابات متقاعد کند تا ترکیه نیز با معارضان اسد گفت‌وگو کند.

در مسئله هسته‌ای ایران نیز موضع ترکیه کاملاً منفعل است. جمهوری اسلامی دو سال پیش، از ترکیه و برزیل به‌عنوان بانیان بیانیه تهران (برای تبادل سوخت 3.5 و 20 درصد تحت شرایط خاص که کاملاً منافع ملی کشورمان در آن بیانیه لحاظ شده بود) امضا گرفت و اتفاقا هاکان فیدان رئیس فعلی سرویس اطلاعاتی ترکیه نیز که در سفر اخیر اردوغان را همراهی می‌کرد، در آن زمان، از تدوین کنندگان بیانیه بود، اما پس از امضای بیانیه، دولت اوباما یک روند کاملاً تخریبی را علیه بیانیه در پیش گرفت، بنابراین، اکنون نخست وزیر ترکیه نمی‌تواند ادعایی علیه کشورمان داشته باشد و سعی می‌کند صرفاً با بیان نقل قول‌های مقام‌های ایرانی و قضاوت صریح نکردن در مورد آن‌ها، به‌نحوی رویه ایران را تأیید کند.