« بررسی مبانی فقهی – حقوقی ماده 513 قانون مجازات اسلامی

و تطابق آن با جرایم شاهین نجفی

و هتاکی نسبت به حضرت زهرا(سلام الله علیها)  در بهبهان »

نوشته ی فرزاد علویان - فوق لیسانس حقوق

ماده 513 :

هرکس به مقدسات اسلام و یا هریک از انبیاء عظام یا ائمه طاهرین (ع) یا حضرت صدیقه طاهره (س) اهانت نماید، اگر مشمول حکم ساب النبی باشد، اعدام میشود و در غیر اینصورت به حبس از یک تا پنج سال محکوم خواهد شد.

• توضیحات:
•  این ماده از دو شق تشکیل شده است . در قسمت اول این ماده مجازات ساب النبی را مشخص میکند ولی به این صورت که «اگر مشمول حکم ساب النبی باشد» یعنی ما باید به دنبال تبیین و مصادیق ساب النبی باشیم. نکته ای که حائز اهمیت میباشد این است که در قانون ما تعریفی از ساب النبی و یا حتی بیان مصادیق برای آن نشده است ؛ بنابراین باید به سراغ منابع فقهی در این زمینه برویم تا ساب النبی را برای ما تعریف و مصادیق آنرا مشخص کند. در منابع فقهی مصداق حکم ساب النبی را فرد کافر قلمداد میکنند که به پیامبر و ائمه (ع) توهین کند ولی چنانچه فرد هتک کننده مسلمان باشد مصداق حکم ساب النبی نمیباشد ولی مرتد میشود. استفتائی که اخیراً از محضر مبارک حضرت آیت الله مکارم شیرازی شده است این گفته را تایید میکند: وقتی از ایشان در مورد شاهین نجفی استفتاء میشود؛ در جواب میفرمایند :
• هرگونه اهانت به مقام شامخ امامان معصوم (ع) و توهین آشکار به آنها ، اگر توسط فرد مسلمانی صورت گیرد ، موجب ارتداد است و اگر توسط غیر مسلمان باشد ، داخل در عنوان ساب النبی(ص) میباشد.

• 
  
• تطبیق این مطلب با حکم صادره در مورد هتاک حضرت زهرا(س) :
• 
  
• اولاً: این شخص نمیتواند مصداق حکم ساب النبی باشد چون مسلمان است.
• ثانیاً: مجازات ارتداد را هم نمیتوان برای این فرد در نظر گرفت . به این دلیل که ارتدادی که در قانون برای آن مجازات اعدام درنظر گرفته شده شرایطی دارد و به این صورت نیست که اگر کسی با تحقیق برود و تشخیص دهد که دین دیگری حق است و انرا برگزیند ، قانون موجود حکم اعدام برایش در نظر بگیرد. بلکه برای کسی است که علیه دین اسلام مخالفت خود را علنی کند و جبهه گیری کند و به دشمن دین کمک کند و سعی کند به اسلام ضربه بزند.(1)
• 
  
• واضح است که هیچ یک از این موارد در مورد هتاک نسبت به حضرت زهرا(س) مصداق ندارد بلکه توهینی از ناحیه ایشان صورت گرفته و ظاهرا از گفته خود پشیمان است . نه اینکه اصرار بر گفته خود دارد و درصدد ضربه زدن به اسلام باشد. پس حکم ارتداد هم در اینجا درمورد این شخص منتفی است.
• در این خصوص می توان ایشان را با آقای هاشم آغاجری مقایسه کرد که در دادگاه بدوی بعنوان ساب النبی به اعدام محکوم شد اما در تجدید نظر ظاهرا به استناد همین قسمت دوم ماده513به حبس محکوم شد.
• 
  
• مقایسه توهین هتاک حضرت زهرا(س) و شاهین نجفی:
• 
  
• شاهین نجفی علاوه برهتاکی کردن در چند مرحله به دامن کفار گریخته و از حمایت آنها سوء استفاده میکند . تاجایی که در مصاحبه با BBC   اعلام میدارد که از گفته خود پشیمان نیست و قصد ضربه زدن به مقدسات اسلام را دارد. دادن حکم ارتداد درمورد ایشان مطابق با اصول فقهی و قانونی است ولی درمورد هتاک حضرت زهرا با توجه به توضیحات داده شده عدم حکم ارتداد با توجه به قانون موجودو محشای آن قابل توجیه جلوه کند.
•  
• توضیح قسمت دوم ماده 513 ق.م.ا
• 
  
• قسمت دوم این ماده مجازات تعزیری را بیان میکند که در مجازات تعزیری دست قاضی به نسبت سایر جرایم بیشتر باز است و شرایط بسیاری میتواند در تصمیم گیری قاضی برای صدور حکم دخیل باشد؛ اعم از اینکه مثلاً جرم در چه شرایطی اتفاق افتاده است، مجرم از کرده خود پشیمان باشد، وضع خاص متهم یا سابقه او، حسن خلق و رفتار وی در حین مدت حبس و بسیاری موارد دیگرمیتواتند زمینه تصمیم قاضی را بوجود آورد.(ماده 22قانون مجازات اسلامی)
• 
  
• *تطبیق قسمت دوم ماده 513 ق.م.ا
• 
  
• بر فرد هتاک نسبت به حضرت زهرا(س) با توجه به توضیحات داده شده ، میتوان به این نتیجه رسید که حکم صادر شده  مطابق با قسمت دوم  ماده 513 ق.م.ا می باشد، از طرفی حکم صادره دقیقاً مطابق قانون بوده است و از طرفی نباید به دقت نظر قاضی پرونده به خصوص در جایی که قید کرده مطالعه و امتحان 8 جلد کتاب در مورد شخصیت حضرت زهرا(س) به سادگی عبور کرد؛ زیرا در نوع خود میتواند حکم جالب و انشاالله کارسازی باشد.
• والسلام

1)البته آنچه اینجا نگارش شده بر اساس مواد قانونی و حاشیه ها و تفسیرهای آن در قانون مجازات اسلامی است که عملا مستند احکام قضایی ست و الا در منابع فقهی تفاوتهایی در این خصوص به چشم میخورد از جمله :

الف)بسیاری از فقها اهانت به پیامبر (ص) (ساب النبی) را هم ملحق به  ارتداد می دانند و یکی از راههای اثبات ارتداد برای شخص را غیر از تغییردین  همین سب و هتک به پیامبر و ائمه می دانند.(رجوع کنید به جواهرالکلام ج 41 ص600)

ب)در ساب النبی شرط کفر لحاظ نشده است اگر مسلمان زاده ای هم چنین کند حکم ساب النبی دارد.

ج)حکم ساب النبی که ملحق به ارتداد است از حکم ارتداد شدید تر و توبه در آن مورد قبول نیست و حکم فقط کشتن است.

چهار مذهب سنی (مالکی،حنبلی،حنفی،شافعی) بر این اتفاق نظر دارند فقهای امامیه هم با توجه به روایات صحیح حکم کشتن ساب را برای شنونده جایز می شمارند.

• منابع قانونی مورداستناد
• ماده22 ق.م.ا
• ماده513 ق.م.ا
• منابع فقهی مورد استناد:
• استفتاء اخیر از آیت الله مکارم شیرازی در مورد شاهین نجفی

استفتاء اخیر از آیت الله صافی گلپایگانی در موردشاهین نجفی