معظم له ادامه دادند: حوزه نباید تلاش کند که متخیل را محسوس کند، باید معقول را محسوس کند، هنر این است که معقول را محسوس کرد و در این زمینه ابتدا باید هنر را معنا نمود.

حضرت آیت‌الله جوادی‌آملی در تبیین معنای هنر، افزودند: هنر تجلی معقول در دستگاه خیال است که با خروجی جماد محسوس عجین می شود؛ بنابراین سه عنصر معقول، خیال و محسوس باید باشد تا هنر دینی باشد، اگر چیزی ریشه عقلی نداشته باشد و مبرهن نباشد ، در دستگاه هنر اسلامی و دینی نیست.

معظم له بیان کردند: سّر ناکامی برخی نویسندگان حوزوی با اینکه واقعا عالم هستند این است آنچه معقول آنها است را نمی توانند به محسوس تبدیل کنند، این چنین نیست که همه نویسندگان در صف کمتر از مرحوم آخوند و شیخ انصاری بوده باشند؛ خیر، ولی موفقیت برای کسی بوده که مانند مرحوم آخوند و شیخ انصاری ریاضی وار فکر می کردند.

حضرت آیت الله جوادی آملی بیان داشتند: هنر تبلیغ این است که مایه علمی داشته باشد، باید دین را تبلیغ کرد نه زید و عمر را، هنر تبلیغ نیازمند تخیل قوی و تحصیل کرده است؛البته خیالی که پرورش یافته است، این چنین نیست که خیال وجود نداشته باشد، اگر کسی از خیال بهره لطیف برد، مانند مولوی و حافظ و عطار می شود.

معظم له گفتند: اگر می توانستم به استاد فرشچیان پیامی برسانم، توصیه می کردم که تابلویی بکشد تا منطق الطیر عطار و جریان «سیمرغ» او را بشکافد، البته منطق الطیر از کتاب الطیر بوعلی سینا نوشته شده است و مبانی علمی عمیقی دارد، در این داستان سی مرغ از کثرت به وحدت رسیده و «سیمرغ» شدند، ابتدا سی مرغ بودند که به مقام فنا رسیدند و به «سیمرغ» تبدیل شدند.

ایشان ادامه دادند: قدرت خیال از بزرگترین برکات است، اگر کسی خیال پرداز باشد، باید تربیت شده باشد، قوه خیال در بخش اندیشه اگر تربیت شود، باید در اختیار عقل و نظر باشد تا در مواقع ضروری از حس خودش مجتهدانه وارد نشود و از عقل کمک بگیرد.

معظم له اضافه کردند: اگر کسی از حس مدد و مایه بگیرد و عقل را درگیر نکند، گمراه می شود، چون خیالی که قیم و سرپرست نداشته باشد، مانند بچه ای است که بازی گوشی می کند و بدون عقل و علم تربیت می شود و رها است و چون تربیت نشده، فریب می خورد؛ بنابراین انسان خیال زده با خیال حرف می زند و پیش می رود و حتی جنگ و صلحش با خیال است.

ایشان تاکید کردند: شیطان همه زشتی ها و سموم را در قالب برخی هنرها زیبا جلوه می دهد و با  زر ورقی با عنوان خدمت به دین جلوه می دهد، همه زباله ها را پشت آن زر ورق زیبا به خورد انسان می دهد، انسان هایی که فریب می خورند در این زباله می افتند.

معظم له بیان کردند: این گونه نیست که شیطان به ما بگوید اینجا چاه است و برو داخلش، بلکه می گوید اینجا بوستان زیبایی است و برو داخل شو و جلو که می روی به چاه می افتی، یکی از کارهایی که می تواند اثر گذار باشد علم است و علم می تواند انسان را از خیال نجات دهد.

حضرت آیت الله جوادی آملی گفتند: در حوزه های علمیه هنر به تازگی جوانه زده و باید مورد اهتمام بیشتر قرار گیرد و دروس مربوط به این عرصه مانند علم النفس در حوزه باید تدریس شود.

معظم له در پایان خاطرنشان کردند: هنر از بهترین ظرایف رزق و روزی انسان ها است، ساختار دین ما هنری است و باید با ابزار هنر و هنرمندانه ترویج شود و به دنیا شناسانده شود.